Chế tác đá mỹ nghệ là một nghề thủ công truyền thống tồn tại từ lâu và vẫn phát triển mãi cho đến ngày nay. Cơ sở chế tác đá mỹ nghệ của anh Hồ Văn Trí được thành lập cách đây 20 năm tại xã Bình Minh, huyện Trảng Bom. Cái duyên đưa anh Hồ Văn Trí đến với nghề chế tác này cũng thật bất ngờ khi anh vô tình đi ngang qua một cơ sở chế tác đá ở xã Quảng Biên, huyện Trảng Bom. Ban đầu chưa biết gì về nghề, anh xin vào học việc. Chính vẻ đẹp trong mỗi sản phẩm đá tạo ra khiến anh say mê nghề lúc nào không biết. Anh bôn ba vừa học vừa làm ở nhiều cơ sở đá khác nhau trong vùng để học hỏi thêm kinh nghiệm mỗi nơi một ít trang bị thêm hành trang cho mình.
Sau những tháng ngày vừa làm vừa học ở các cơ sở chế tác đá từ Đồng Nai, Sài Gòn anh Hồ Văn Trí đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm và quyết định thành lập cơ sở chế tác đá mỹ nghệ Văn Trí. Giai đoạn đầu khởi nghiệp cơ sở Văn Trí cũng phải đối mặt với nhiều điều khó khăn như: khách hàng chưa biết đến, thợ không có, chồng làm thợ chính, vợ làm thợ phụ. Bằng ý chí và nghị lực chính là nguồn sức mạnh để anh tiếp tục làm việc với tất cả sự nhiệt huyết và khả năng có được để anh tiếp tục theo đuổi thành công. Sản phẩm anh làm ra ngày càng đa dạng về mẫu mã, chất liệu đáp ứng được thị hiếu của thị trường cả về mặt mỹ thuật và kỹ thuật. Từ đây, cơ sở đá mỹ nghệ Văn Trí lớn mạnh dần và thu hút nhiều lao động địa phương thích nghề vào làm. Đến năm 2010, anh Hồ Văn Trí vinh dự khi được UBND tỉnh trao tặng danh hiệu thợ giỏi nghề. Danh hiệu này đã tạo điều kiện và ghi nhận công lao của anh trong việc truyền nghề cho nhiều lớp thợ trong vùng. Đây chính là giai đoạn hoàng kim của nghề chế tác đá màu mỹ nghệ.
Tuy nhiên, nhiều người vẫn cho rằng chế tác đá là nghề thăng trầm song nó không bao giờ bị mai một, điều này có được là do sự đam mê của người làm nghề. Hiện nay, do kinh tế suy thoái, thị trường giảm sức mua, cơ sở Văn Trí chuyển sang làm gia công theo đơn đặt hàng của khách là chủ yếu. Tuy nhiên, người mê sưu tập mặt hàng đá mỹ nghệ vẫn tìm tới, các chủ cửa hàng ở thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội vẫn luôn có đơn đặt hàng. Thợ đá vẫn có việc làm đều đều.
Đá màu vốn là các loại đá quý và về mặt tâm linh, con người sử dụng làm phong thủy nên giá thành đá nguyên liệu không rẻ. Có khối đá nguyên liệu giá vài chục, vài trăm triệu đồng nhưng cũng có khối trị giá vài tỷ đồng. Vì thế, việc khách giao đá cho cơ sở nào chế tác đá để có tác phẩm ưng ý là quyết định không đơn giản. Nhưng do có uy tín cộng với tay nghề lâu năm khách vẫn yên tâm giao cho cơ sở chế tác. Vẻ đẹp của đá mang tính vĩnh hằng, từ cục đá vô tri nhưng khi qua tay người thợ nó như được thổi hồn và tạo nên sức hút riêng mà ít mặt hàng mỹ nghệ nào sánh bằng. Giá trị của đá chính là chất liệu, chẳng hạn như: đá thạch anh ở vùng Bình Định, Saphia ở Nghệ An, Casidon từ tỉnh Đắk Nông, hay đá máp của Đà Nẵng, đá trầm tích của Bình Thuận. Thị trường tiêu thụ mạnh nhất của mặt hàng này vẫn là ở thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội
Đá mỹ nghệ từ lâu nay được dùng làm vật trang trí, hay làm tượng, linh thú mang thông điệp của sự may mắn, thành đạt hay thể hiện mong ước phú quý của gia chủ. Tuy nay đang là giai đoạn phát triển khó khăn của nghề này, nhưng cả vùng Quảng Biên cũng có đến vài chục thợ đá mỹ nghệ vẫn sống khỏe với nghề. Họ tập hợp 2 - 3 anh em đứng ra nhận hàng làm, phát triển lớn hơn như cơ sở Văn Trí hiện có 8 thợ, mức lương thấp nhất cũng 6 – 7 triệu đồng một người một tháng. Đây là mức thu nhập khá so với mặt bằng chung, giúp người thợ thêm yên tâm theo nghề.
Nhưng hiện nay, cơ sở của anh Trí vẫn còn gặp nhiều vấn đề khó khăn trong việc thị trường tiêu thụ sản phẩm còn hạn chế, thiếu vốn đầu tư, lực lượng nhân công lành nghề còn ít, thiết bị máy móc và mặt bằng sản xuất còn rất hạn chế…Để cơ sở có thể tiếp tục gìn giữ và phát triển nghề chế tác đá truyền thống rất mong được sự quan tâm của chính quyền các cấp chính quyền trong đó rất cần sự hỗ trợ của trung tâm Khuyến công Đồng Nai có các chính sách để cơ sở có thể tồn tại và phát triển ổn định, bền vững hơn trong tương lai./
